Çocuklar öğretime, sevgi ve anlayış kadar gereksinim duymaz. Doğal olarak iyi olabilmek için onay ve özgürlüğe gereksinim duyarlar. Özgür bir çocukla geçirilen bir saat, bir kitap dolusu kanıttan daha inandırıcıdır.
Çocuğa özgürlük vermek hiç de kolay değildir. Bu, ona siyaseti ya da sınıf bilincini öğretmeye hayır demek anlamına gelir. Özgür bırakmak, çocuğun kendi yaşamını yaşamasına izin vermektir. Bu düşünce tabii ki böyle ifade edilirse son derece yalın görünebilir. Ancak yıkıma yol açan öğretmen, biçimlendirme, söylev çekme ve zorlama alışkanlığımız, sahici özgürlüğün ne derece yalın olduğunu kavramamızı engeller. Özgürlüğün baş düşmanı korkudur. Özgürlük bir nevi bilinçsizliği alt etmektir.
Özgür insanlar oyunları ve giysileri sıkı denetimden geçirmeye gereksinim duymaz çünkü özgür insanlar şaşırtıcı şeylere ilgi duymaz ; ilgi duymadığı için de şaşırmaz. Özgür çocukları şaşırtmak gerçekten zordur çünkü artık onlar sarsıcı şeylerle ilgili meraklarını gidermişler, artık onları konuşma ve şaka konusu etmeye gerek duymadıkları içindir.
Özgürlük yavaş sonuç verir; çocuğun bunun ne anlama geldiğini anlaması birkaç yıl sürer. Hızlı sonuç almayı bekleyenlerde vardır ancak onlar bana göre umarsız iyimserlerdir. Ayrıca özgür çocuklar olaylara aynı tepkiyi göstermezler. Bu ayrım ders konularında kolayca görülebilir. Bütün özgür çocuklar yıllarca, zamanlarının çoğunu oyunla geçirebilir; ama akıllı olanlar zamanı geldiğinde, devlet sınavları kapsamına giren dersleri iyice öğrenmek üzere ders çalışmaya başlar. Sıkı düzen altındaki çocukların sekiz yılda öğrendiklerini özgür çocuklar iki yılı aşkın bir sürede öğrenebilir.
Özgürlük kesinlikle çocukların şımartılması demek değildir. Özgürlük çocuğa gereklidir, çünkü çocuk ancak özgürlük içinde doğal yani iyi bir biçimde büyüyebilir. Çocuk özgür ortama yeterince erken gelirse, ikiyüzlülük gösterip düzmece davranışlar gösterme evresinden geçmek zorunda kalmaz. Özgür Okul’da olan çocukların ortak yanı, öğrenciler arasındaki somut içtenliktir.
Kaynak: Neill, A. S. (1996) Bir Eğitim Mucizesi (G. D. Nalbantoğlu, Çev. ) Adana; Baki Kitap ve Yayınevi.
Esra Şahin 