UMUDUN KIZLARI

Türkiye’de kadın nüfusunun %15’i okuma yazma bilmiyor. Kadınlar için evlerinin yakın çevresinde okul olmaması, ailenin kız çocuklarını okula gönderip göndermeme konusunda baskı unsuru olması nedeniyle bu oran ülkemizin doğusunda  %40’lara kadar çıkmaktadır.

Bu sorunu dert edinen ve İtalya’da düzenlenen 11. RIFF Roma Bağımsız Film Festivali’nde Özel Mansiyon ödülü alan Ayşegül Selenga Taşkent’in “Umudun Kızları” belgeselini izledim.

Ayşegül Selenga Taşkent’in Van’da çektiği bu belgesel film, birkaç kız öğrencinin çeşitli zorluklarla baş ederek okuma haklarını elde etmeye çalışmalarını ve daha iyi bir gelecek umutlarına dört elle sarılmalarını anlatıyor. Belgeseli izlerken Van’da özellikle kış ayında çocukların okula giderken yaşadıkları zorlukları, evdeki sorumluluklarını yerine getirmeye çalışırken ki çabalarını görebiliyorsunuz. Okul köyden uzak olduğu için çocuklar yolda karşılarına çıkan köpekler kendilerine saldırır diye ceplerine taş koyuyorlar. Okula gitmek için bir saat yol yürümek zorunda olan çocuklar da var. Çocukların koşullarını düşününce bize ne kadar zor koşullar gibi gelse de, çocuklar okumak için can atıyor. Aileniz sizi evlendirmeyip, okula göndermek istediyse en şanslısı siz oluyorsunuz orada ve okumak için bu zor koşulları düşünen çocuk göremiyorsunuz belgeselde.

Çocukların hepsi okumak istiyor.

Peki bu çocuklar neden okula gidemiyorlar?

Belgeselin ayrıntılarında olan acı gerçekler çocukların söylemlerinde gizli … Yüzlerinde çaresizliği görebildiğiniz umudun kızları çocuk yaştayken evlendiriliyorlar. Berdel yapılan kızlar, belki eve bir gelin getirmek için kullanılıyor ya da başlık parası için aile kızlarını zorla evlendiriyor. Belgeselde bu durumda olmayan kızlar da var ama onlar da belki ailede abisi ya da babası istemediği için okula gidemiyor. Kendisinin okula gitmek istemesinin hiçbir kıymetinin olmadığı bu kızlar, umutlarını yitirmeyip okumak için mücadele ediyorlar. Kazanıyorlar mı mücadeleyi? Belki çok azı mücadelesinde başarılı oluyor ama bunun için kız çocuklarının kesinlikle aileden birinin desteğini arkasına alması gerekiyor.

Belgeseli izlerken, kız çocuklarının geleceğinin başkalarının beyninde şekillenip dillendirilme karanlığının, bedenen yaşayan ama kalben hissizleşen kız çocuklarına dönüştüğünü görebiliyorsunuz. Bazen umut etmekle birlikte, mücadelenin cehaletin karanlığına hapsolduğuna tanık oluyorsunuz. Belgeselin çekildiği ana gidip, içindeki hayatlara dokunmak istiyorsunuz ama nafile…

Umudun öteki yüzüne baktığınızda belgeselin sonunda kız çocuklarının çabalamalarına rağmen çoğunun okuyamadığını görebiliyorsunuz. Okumanın aslında bir sembol olduğunu, bunun tam olarak kız çocuklarında bir var oluş yaşatacağını düşünürsek, okullun kız çocuklarını özgürleştireceğini söyleyebiliriz. Aileler de bunu tehlike olarak görüp, kızlarını evlendirip  onların geleceğini kendince garantiye almayı tercih ediyorlar. Aslında birileri birilerinin geleceğini karartma yetkisini kendinde buluyor ve bu gelecek hep kız çocuklarının geleceği oluyor.

Ama biz biliyoruz ki bir kibrit alevinde can verir karanlıklar…

Umuda yürümek o kadar da kolay bir şey değildir kız çocukları için, kendinden vazgeçerek öderler bu bedeli. Kız çocuklarının mücadelesi ve pes etmemeleri oldukça değerli geleceğimiz için. Bizlere güzel bir gelecek bırakmak için çabalayan kız çocuklarının okumalarına destek olmamız, onların mücadelesini dillendirmemiz hepimizin ortak sorumluluğu. Seslerine ses olmalıyız, duymazdan gelmemeliyiz.

Ayşegül Selenga Taşkent’in ‘Umudun Kızları’ belgeselini hazırlayarak, toplumsal sorumluluğunu yerine getirdiğini düşünüyorum. Sıra bizde…

Fotoğraflar; http://www.girlsofhope.com/tr/gallery.html sitesinden alınmıştır.